Politiek en overheid

Door de eeuwen heen heeft de politiek een grote rol gespeeld op Jamaica, vaak ging dat met veel bloedvergieten gepaard. Uiteindelijk is het Caribische eiland sinds 6 augustus 1962 een onafhankelijke parlementaire democratie geworden binnen het Gemenebest van Naties. Vroeger heette deze club; het Britse Gemenebest.

Koningin Elizabeth de Tweede, is officieel het staatshoofd van Jamaica.

Jamaica is volledig onafhankelijk van Groot-Brittannië. Alleen de beroepszaken bij de Hoge Raad vinden plaats bij de Caribische Hoge Raad in Trinidad. Op het zonovergoten eiland zijn de wetgevende macht plus de uitvoerende macht in handen van één politieke partij, hetgeen een sterke polarisatie tot gevolg heeft. Er worden daardoor namelijk geen compromissen gesloten tussen de verschillende politieke partijen.

Staatsinrichting

Het Britse parlement heeft model gestaan voor het Jamaicaanse parlement. De wetgevende macht kent twee huizen: Lagerhuis (Senaat) en Hogerhuis (Huis van Afgevaardigden). De uitvoerende macht wordt gevormd door de minister-president (premier) en diens kabinet van ministers. De leider van de grootste politieke partij levert de minister-president.

Staatshoofd

De Britse vorst, op dit moment koningin Elizabeth de Tweede, is officieel het staatshoofd van Jamaica.

Gouverneur-generaal

De gouverneur-generaal is de vertegenwoordiger van het staatshoofd op het Caribische eiland. De functie van gouverneur-generaal is louter ceremonieel. De Jamaicaanse premier draagt de gouverneur-generaal aan voor benoeming. De gouverneur-generaal kan door de minister-president op ieder moment verzocht worden om algemene verkiezingen uit te schrijven.

Lagerhuis

Het Lagerhuis bestaat uit eenentwintig leden (senatoren). De senatoren worden door de gouverneur-generaal benoemd waarbij zijn functie enkel en alleen ceremonieel is. De oppositie benoemt acht senatoren en dertien leden worden door de regering benoemd.

Hogerhuis

Het Hogerhuis bestaat uit zestig leden. Deze leden worden om de 5 jaar gekozen middels de algemene verkiezingen die plaatsvinden in de veertien districten van het eiland. Op de keeper beschouwd zijn het dertien districten plus het stadsdistrict Kingston-Saint Andrew. Aan deze algemene verkiezingen mogen alle Jamaicanen deelnemen die tenminste 18 jaar oud zijn. De politieke partij die de algemene verkiezingen wint, mag de minister-president leveren en vormt de regering. De minister-president is de regeringsleider.

Politieke partijen

De eerste politieke partij van Jamaica werd in 1938 opgericht; People’s National Party (PNP). Norman Manley was de oprichter van deze sociaal-democratische partij. De tweede politieke partij werd in 1943 opgericht; Jamaica Labour Party (JLP). Sir Alexander Bustamante was de oprichter van deze centrumrechtse en liberale partij. Overigens was Bustamante een neef van Manley. De JLP is een partij die altijd op het Westen, met name op Verenigde Staten, gericht is geweest. De slogan van Bustamante was niet voor niets: ‘I am with the West, I am against communism’.

In 1944 werd kwam er een nieuwe grondwet en verdween het verbod op vakbonden. Het was ook het moment dat er een gekozen regering kwam via het principe van het algemeen kiesrecht. Dat laatste kwam met name uit de hoed van Manley. Hij zorgde ervoor dat er een breed draagvlak kwam voor zelfbestuur op het eiland. Er ontstond ook een tweede grote vakbondorganisatie op Jamaica: Trade Union Congress (TUC). De PNP en de JLP waren én zijn de twee belangrijkste politieke partijen van Jamaica. Tot 1995 bleef Jamaica in het bezit van een tweepartijenstelsel. Er heeft altijd grote rivaliteit tussen de twee partijen bestaan, waarbij niet valt uit te sluiten dat de Amerikanen ook een duit in het zakje hebben gedaan. Zij waren als de dood dat Jamaica dezelfde richting op zou gaan als communistisch Cuba.

De PNP en de JLP zijn sterk verworteld in de Jamaicaanse samenleving. Iedere politieke partij heeft nauwe banden met het bedrijfsleven, de media en de vakbonden. Uiteraard werkt dit politieke patronage in de hand. In ruil voor steun gedurende de verkiezingen, worden er privileges uitgedeeld. Daarbij moet je dan denken aan baantjes, huisvesting en aanbestedingen. Zo is het ook heel gebruikelijk dat er bij de verkiezingen op ministeries en andere overheidsinstellingen loyale partijaanhangers worden geparachuteerd. Als je door de sloppenwijken van Kingston aan de wandel bent, zie je pas hoe diep de twee partijen in de samenleving geworteld zitten. De stad is feitelijk politiek in twee zones verdeeld: het PNP-gebied en het JLP-gebied. In die gebieden is de militante aanhang van beide partijen de baas.

De verkiezingen op Jamaica zijn dus heel belangrijk en verlopen immer met veel emotie en retoriek. Gelukkig gaat het niet meer gepaard met het bloedvergieten zoals dat gebeurde in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. In 1995 werd de National Democratic Movement (NDM) opgericht en in 2001 de United People’s Party (UPP), maar deze politieke partijen hebben nimmer een rol van betekenis op het eiland kunnen spelen.

Bestuurlijke inrichting

Jamaica is historisch bestuurlijk onderverdeeld in drie counties en veertien parishes. Counties zou je in het Nederlands kunnen vergelijken met provincies of landsdelen. De letterlijke Nederlandse vertaling van een parish is een parochie, maar met een parish wordt in werkelijkheid een district bedoeld. In 1758 werden de drie counties gevormd op Jamaica: Cornwall County, Middlesex County en Surrey County. Dit werd gedaan om de gerechtshoven op eiland goed te verspreiden, in analogie met de situatie in Groot-Brittannië. In de Nederlandse situatie zou men over arrondissementen spreken. Heden ten dage heeft de historische bestuurlijke indeling van Jamaica geen betekenis meer, maar de namen worden nog wel steeds gebruikt om het gebied te benoemen.

Cornwall County

Cornwall County is de westelijke gelegen provincie van Jamaica. Cornwall County bevat de volgende vijf districten; Hanover, Saint Elizabeth, Saint James, Trelawny en Westmoreland. Cornwall heeft zijn naam te danken aan een landsdeel in het meest westelijke deel van Engeland dat dezelfde naam draagt.

Middlesex County

Middlesex County is de provincie die het gehele midden van Jamaica opvult. Middlesex County bevat de volgende vijf districten; Clarendon, Manchester, Saint Ann, Saint Catherine en Saint Mary. Middlesex heeft zijn naam te danken aan een landsdeel dat in het midden van Engeland ligt en dezelfde naam draagt.

Surrey County

Surrey County is de oostelijk gelegen provincie van Jamaica. Surrey County bevat de volgende drie districten; Portland, Saint Andrew en Saint Thomas. Surrey heeft zijn naam te danken aan een landsdeel dat in het oosten van Engeland ligt en dezelfde naam draagt. In Surrey ligt ook de hoofdstad van Jamaica, Kingston.