Bevolking

Het nationale motto van Jamaica luidt ‘Out of many, one people’. Als je dat vrij vertaalt naar het Nederlands kom je uit op ‘Eenheid in verscheidenheid’. Ondanks het feit dat er relatief weinig mensen op Jamaica leven, een kleine drie miljoen, is het aantal nationaliteiten op het eiland groot. Jamaicanen zijn over het algemeen vriendelijke en spontane mensen. Het is een mooie bevolking!

De Rastafari-beweging vindt zijn oorsprong op Jamaica. De beweging kent veel symboliek zoals dreadlocks en wollen mutsen.

Afrikanen

Het leeuwendeel (75%) van de Jamaicanen stamt af van de slaven die vanuit de westkust van Afrika onder erbarmelijke omstandigheden naar Jamaica werden gebracht om daar het loodzware werk op de (suikerriet)plantages te verrichten. Gelukkig werd de slavernij in 1834 afgeschaft en kregen de slaven hun vrijheid weer terug. Een deel van de slaven begon voor zichzelf plantages aan te leggen en te exploiteren. Ten tijde van de slavernij hadden de slaven het zwaar en werden onderworpen aan een streng regime. Desalniettemin behielden de slaven hun eigen taal, muziek, vertellingen, feesten en religie. De belangrijkste Jamaicaanse burgerrechtenactivist was Marcus Gavey. Al in de jaren twintig van de vorige eeuw benadrukte hij de Afrikaanse afkomst en trots van de zwarte bevolking van Jamaica.

Maroons

Op Jamaica hebben veel Afrikaanse slaven noodgedwongen moeten werken op de suikerrietplantages. Deze slaven werden voornamelijk vanuit de Afrikaanse westkust, het hedendaagse Ghana en Ivoorkust, naar Jamaica verscheept. Dit vervoer vond plaats onder mensonterende omstandigheden. In 1655 verdreven de Engelsen de Spanjaarden van Jamaica. De Spanjaarden lieten echter hun slaven achter in de binnenlanden van het rum-eiland. Deze slaven waren in het bezit van wapens en werden Maroons (Nl: Marrons, Spa: Cimarrón, Sur: Bosnegers/Boslandcreolen) genoemd. Ook wisten veel slaven gedurende de slavernij aan hun meesters te ontvluchtten naar de onherbergzame binnenlanden van Jamaica. Grofweg waren er op drie plekken grote groepen Maroons. De Maroons die in de Blue Mountains vluchtten, de zogenaamde Windward Maroons. Daarnaast had je de Maroons van Cockpit Country en de Maroons van Trelawny.

Grandy Nanny

De Britten waren hier niet blij mee en voerden talloze patrouilles uit in de binnenlanden waarbij ze op hevig verzet stuitten van de Maroons. De Maroons hebben op Jamaica twee onafhankelijkheidsoorlogen ontketend. De First Maroon War (1720-1739) en de Second Maroon War (1795-1796). Een belangrijke Maroonleider was Grandy Nanny (Granny Nanny, Queen Nanny). Nanny was de leider van de Windward Maroons. Nanny is de enige vrouw die op de Jamaicaanse nationale helden-lijst staat. Een andere belangrijke voorvechter voor de Maroons was Cudjoe.

Nanny was gezegend met uitmuntende leiderschapskwaliteiten en zette met veel succes guerrilla-tactieken in tegen de Britten. Daarnaast dichtte men haar mysterieuze krachten toe. Op Jamaica is zelfs een nederzetting naar haar vernoemd; Nanny Town. Nanny Town was het hoofdkwartier van de Maroons. Nanny Town werd in 1734 grotendeels verwoest door de Engelsen tijdens een verrassingsaanval. Nanny Town is nooit meer helemaal opgebouwd, maar voor de nazaten van de Maroons is het wel een gewijde plaats. Een plaats waar volgens de overlevering de geesten van de dappere Maroons rond ronddolen. Daarnaast prijkt de beeltenis van Nanny op het 500 dollar biljet van de Bank of Jamaica. Uiteindelijk hebben de twee partijen vrede met elkaar gesloten en hebben de Maroons verschillende leefgebieden gekregen op Jamaica. Deze gebieden bevinden zich in het westen (Cockpit Country) en in het oosten van het eiland (Blue Mountains, langs de rivier de Rio Grande).

Heden ten dage leven er nog steeds Maroons op Jamaica, ze hebben hun eigen cultuur. Accompong is het grootste dorp van de Maroons op Jamaica. Maroon Town is een ander dorp waar veel Maroons leven. In de beide dorpen zijn veel monumenten te bezichtigen en verhalen op te tekenen. Accompong ligt in Cockpit Country en telt meer dan vijfhonderd inwoners. Het leven in Accompong is heel anders dan dat in de andere Jamaicaanse dorpen. In totaal leven er op Jamaica meer dan vijfduizend mensen van Maroons-afkomst. Moore Town is een andere bekende Maroonnederzetting. Moore Town bevindt zich in de Blue Mountains in het district Portland.

Mulatten

De mulatten oftewel Afro-Europeanen stammen af van blanke vaders (planters of planterszonen) en zwarte moeders (slaven) ten tijde van de slavernij. Ze hebben dus gemengde voorouders. Met 15% is het de tweede groep qua grootte die op Jamaica leeft. Ten tijde van de slavernij verwierven de mulatten veel voorrechten. Ze mochten werk doen in de huishouding van de plantage-eigenaren of kregen functies als opzichter op de plantages. Verder kregen sommige mulatten de mogelijkheid om te leren lezen en schrijven. Nadat de slavernij op Jamaica was afgeschaft, werden veel mulatten bestuurlijk en politiek actief. Bekende politiek actieve Jamaicaanse mulatten waren onder andere George William Gordon, Alexander Bustamante en Norman Washington Manley. Zij plaveiden onder andere de weg voor meer rechten voor de voormalige slaven, het algemeen kiesrecht en uiteindelijk de onafhankelijkheid van Jamaica.

Rastafari’s

De Rastafari-beweging vindt zijn oorsprong op Jamaica. De Rastafari-beweging is veel meer dan alleen reggaemuziek, dreadlocks, wollen mutsen (zwart, rood, geel en groen gekleurd) en wiet. Het heeft veel meer te maken met de ongelijkheid en onrechtvaardigheid van de zwarte bevolking op Jamaica. Meer dan 5% van de Jamaicaanse bevolking zijn Rastafari’s. Rastafari’s hebben naast hun opvallende uiterlijk verschillende typische kenmerken. Ze zijn namelijk heel familiair, sociaal en gelovig. Daarnaast eet het leeuwendeel van de Rastafari’s geen vlees en vis en is dus vegetarisch. Zij vormen een kleurrijk deel van de bevolking.

Europeanen

Slechts 3% van de Jamaicaanse bevolking is Europees. Laat onverlet dat de Europese, met name Britse, erfenis en invloed op Jamaica nog steeds heel groot is.  Zo is het bestuurlijke en gerechtelijke apparaat van het eiland op het Britse systeem gebaseerd. Het Britse verleden is op Jamaica ook terug te zien in de sporten, tradities en het dagelijkse leven. Daarnaast hebben verschillende Britse bedrijven vestigingen op Jamaica en hebben veel bekende Britten een vakantievilla op het zonovergoten eiland.

Om de inquisitie te ontvluchten, vertrokken veel Portugese en Spaanse joden in de 17de en 18de eeuw naar Jamaica. Hun nazaten leven nog steeds op het eiland. Nadat de slavernij op Jamaica was afgeschaft, ontstond er een groot probleem. Er moesten andere mensen gevonden worden die het zware werk op de plantages wilden uitvoeren. Deze mensen kwamen onder andere uit Ierland, Schotland en Duitsland. Doordat het plantagewerk zo zwaar was, liep het vaak niet goed met hen af en verlieten veel van deze arbeidsmigranten weer snel Jamaica. In de binnenlanden van het district Westmoreland leven nog veel Jamaicanen met een Duitse afkomst, hetgeen op basis van hun uiterlijk ook goed te zien is. Zij hebben op het eiland de bijnaam ‘Germaicans’.

Aziaten

Naast Europeanen werden er na de afschaffing van de slavernij ook veel Aziaten (Indiërs en Chinezen) als contractarbeiders naar Jamaica gehaald om het zware werk op de plantages te verrichten. De Hindoestaanse en Chinese invloeden op Jamaica zijn nog steeds zichtbaar en voelbaar. Zij drukken een belangrijke stempel op de Jamaicaanse bevolking. Met name in de handel zijn zij zeer actief. Uiteraard kent de Jamaicaanse keuken ook veel Hindoestaanse en Chinese invloeden.

Emigranten

In de loop van de tijd hebben veel Jamaicanen hun geboorteland verlaten. Daar liggen verschillende motieven aan ten grondslag. De belangrijkste reden om het eiland te verlaten, is om het elders economisch beter te krijgen, maar soms speelden ook politieke redenen een rol. Voordat de immigratiewetten werden verscherpt, vertrokken veel Jamaicanen naar Engeland, Canada en de Verenigde Staten. Heden ten dagen leven er meer dan 350.000 van oorsprong Jamaicanen in de VS; met name in de steden Philadelphia, Boston, Baltimore, New York, Miami, Chicago en Hartford.

Ieder jaar vertrekken bovendien duizenden hoog opgeleide Jamaicanen naar de Verenigde Staten om daar een succesvol (zakelijk) leven te leiden. Uiteraard is dat geen goede ontwikkeling voor Jamaica zelf, zij ziet haar ‘high potentials’ het eiland uitstromen, de zogenaamde ‘brain drain’ is een feit. Vandaag de dag leven er meer dan 200.000 van oorsprong Jamaicanen in Engeland; met name in de steden Liverpool, Manchester, Birmingham en Londen. Ook op Cuba en in Costa Rica en Honduras leven veel mensen met een Jamaicaanse afkomst. Hun voorouders gingen aan de slag op de bananen-, suikerriet-, en koffieplantages aldaar waar zij erg gewaardeerd werden voor hun harde manier van werken.